Tu działa Bóg
nr 10 (76) PAŹDZIERNIK 2013

Pod wysoką kopułą bazyliki miały miejsce cztery sobory powszechne, zwane konstantynopolitańskimi.

Nina Brzostowska-Smólska

Na chwałę Jedynego Boga

„Salomonie, zwyciężyłem cię!” – miał

zakrzyknąć cesarz Justynian (†565), gdy wszedł

do ukończonej bazyliki pod wezwaniem

Mądrości Bożej w Konstantynopolu.

 

1. W świątyniach bizantyńskich

zewnętrzna forma była często

niepozorna, a całe piękno objawiało

się we wnętrzu. Podobnie jest

z Hagią Sophią. Minarety i kopulaste

mauzolea dobudowano po

przekształceniu świątyni w meczet.

Obecnie pełni rolę muzeum

obleganego przez turystów z całego świata

 

2. Maryja tronująca z Dzieciątkiem

jest najbardziej monumentalną

i najstarszą z zachowanych mozaik.

Powstała w końcu IX w., tuż po

zakończeniu okresu ikonoklazmu,

czyli okresu sporów o obrazy, podczas

którego wiele świętych wizerunków

 

3. Do Matki Bożej z Dzieciątkiem

podchodzi cesarz Konstantyn,

prezentując model miasta, oraz

cesarz Justynian z modelem kościoła

Hagia Sophia.

 

4. Mozaika ze sceną Deesis pochodzi prawdopodobnie z XIII w. Wizerunek Chrystusa Pantokratora z Marią i Janem Chrzcicielem wyraża ideę wstawiennictwa świętych (ideę znaną nam chociażby z tekstu „Bogurodzicy”).

 

Salomon był mądrym, bogatym królem, a świątynia jerozolimska – największym z jego dzieł. Słowa Justyniana oddają splendor wschodniego cesarstwa, w którego centrum wzniosła się jeszcze wspanialsza świątynia. Szczególne jest wezwanie: Boża Mądrość. Przypomina o starotestamentowej personifikacji mądrości i twórczej miłości Boga. Tradycja apostolska utożsamia ją z drugą Osobą Trójcy Świętej, która jest „Chrystusem, mocą Bożą i mądrością Bożą” (1 Kor 1, 24). Pod wysoką kopułą bazyliki miały miejsce cztery sobory powszechne, zwane konstantynopolitańskimi. Hagia Sophia jako symbol Konstantynopola w szczególny sposób doświadczyła jego upadku po zdobyciu miasta przez Turków osmańskich w 1453 roku. Mehmed zwany Zdobywcą do świątyni wjechał konno.

Żeby zamanifestować własną potęgę i przyćmić wspaniałość świątyni, tysiąc lat później Turcy wznieśli w pobliżu tzw. Błękitny Meczet, wzorując się… na samej Hagii Sophii. Ten sam model, choć na różną skalę, realizowali budowniczowie wielu meczetów. I tak, można powiedzieć, sztuka podbitych Bizantyńczyków sama niejako podbiła swym pięknem zwycięskich Osmanów.

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce. OK