Biblia
nr 9 (75) WRZESIEŃ 2013

Ewangelie są sercem chrześcijańskiej Biblii. Zawierają w sobie cztery stopnie wtajemniczenia, tworzące pewien system wychowawczo-formacyjny.

ks. dr. hab. Roman Bogusław Sieroń

Jak uczłowieczyć człowieka?

Dzisiaj, gdy mury polskich uczelni opuszcza pierwsze pokolenie urodzone po 1989 roku, wyzwaniem dla wychowania nie jest już „homo sovieticus”, ale jest nim „homo chaoticus”.

„Homo chaoticus” – człowiek podważający istnienie prawa naturalnego, żyjący w szumie medialnym, zrelatywizowanych hierarchiach wartości, pustce i chaosie moralnym, w wielostronnych zagrożeniach. Po kompromitacji marksistowskiego systemu wychowania i wobec chaosu systemów liberalno-lewicowych rodzi się pytanie: „Co więc – jaki system wychowawczy – może stać się lekarstwem na kryzysy pedagogiczne ery ponowoczesnej?”. Propozycją na wiek XXI wiek staje się chrześcijański model wychowania, oparty na „słowie Pana trwającym na wieki”. Właśnie to słowo ogłoszono nam jako Dobrą Nowinę (por. 1 P 1, 25; Iz 40, 8). 

BIBLIA – PORADNIK 

Życie i nauczanie Jezusa Chrystusa odmieniło wszystko. Pedagogia Jezusa przyniosła nowe spojrzenie na człowieka, świat, życie i wychowanie. Nowość pedagogiki chrześcijańskiej polega na spojrzeniu na człowieka jako osobę, podkreśleniu jego godności jako dziecka Bożego. Edukacja, wychowanie i formowanie polega na „uczłowieczaniu człowieka” (bł. Jan Paweł II). Istotą wychowania w duchu chrześcijańskim jest współdziałanie człowieka z łaską Bożą w celu formowania doskonałego chrześcijanina jako człowieka nadprzyrodzonego, naśladującego Chrystusa. Z przyjęcia Zbawiciela i Jego nauki wynika wychowanie moralne człowieka, które wskazuje na cel ostateczny ludzkiego życia: wieczność. Źródłem pedagogiki chrześcijańskiej jest Biblia. Biblia nie byłaby księgą uniwersalną, gdyby nie poruszała tematu edukacji i wychowania. Pismo Święte nie daje co prawda jakiegoś uporządkowanego schematu czy systemu wychowawczego, ale raczej serię przykładów, zachęt, wskazań i rad wychowawczych. Człowiek biblijny przychodzi na świat w rodzinie, stąd też najważniejszym środowiskiem wychowawczym jest rodzina. Siedem ksiąg mądrościowych Starego Testamentu zawiera teksty, które podkreślają wielką rolę rodziców jako pierwszych nauczycieli, a także nakazują szacunek zarówno dla nich, jak i wobec przekazanych przez nich wartości. Jednym z najpiękniejszych tekstów pedagogicznych zawartych w Starym Testamencie jest tekst z Księgi Tobiasza. Ojciec przekazuje swojemu synowi Tobiaszowi dobre rady na życie. W swym pouczeniu wzywa go do właściwego postępowania względem Boga i człowieka (zob. Tb 4, 3-21). Biblia hebrajska akcentuje w wychowaniu docenianie tradycji i historii narodu, umiłowanie wartości religijnych, szacunek dla ludzi starszych.

JEZUS CHRYSTUS – PEDAGOG

Ewangelie są sercem chrześcijańskiej Biblii. Zawierają w sobie cztery stopnie wtajemniczenia, tworzące pewien system wychowawczo-formacyjny. Stają się swoistymi „podręcznikami” wprowadzającymi w poszczególne etapy inicjacji chrześcijańskiej. Pierwszy etap – katechumenat – można odnieść do Ewangelii według św. Marka, którą inaczej można nazwać „Ewangelią wprowadzenia w chrześcijaństwo”. Drugi etap to okres „światła” (zwany również chrzcielnym), który można odnaleźć w Ewangelii Mateusza, nazwanej „Ewangelią Kościoła”. To swoiste oświecenie katechumena ukazuje Ewangelia będąca zwartym pięcioelementowym traktatem pedagogicznym. Trzeci etap dotyczy czasu ewangelizacji, czyli dawania świadectwa. Ten etap można powiązać z dziełem Łukasza: Ewangelią i Dziejami Apostolskimi. Ukazują one istotę koniecznej formacji głosiciela Ewangelii. Czwarty etap to etap „kapłaństwa” – formacji dojrzałej, pogłębionej i duchowej. Z tym etapem związana jest Ewangelia Janowa, w której znajduje się wszystko, co ma związek z wychowaniem do dojrzałości w procesie wiary.

ŚW. PAWEŁ – WYCHOWAWCA

We wszystkich listach św. Pawła z Tarsu znajdujemy różnego rodzaju wskazania pedagogiczne. Za swoistą deklarację wychowania chrześcijańskiego możemy uznać drugą część Listu do Efezjan, w której Apostoł Narodów przedstawił zarys nauki o postępowaniu chrześcijanina wobec Boga i człowieka. Fundamentem życia małżeńskiego i rodzinnego jest miłość. Należy dążyć do ideału miłości Chrystusa, który umiłował Kościół i ofiarował za niego swoje życie. Chodzi tu zatem o miłość nadprzyrodzoną, zdolną do poświęceń i ofiar. Model wychowania św. Pawła bazuje na wierze, nadziei i miłości, wspomaganych przez radość, cierpliwość i empatię. Paweł swoje zalecenia stosuje do wszystkich grup i warstw społecznych: dzieci i młodzieży (zob. Ef 6), dorosłych (1 Tes 5), starszych (Tt 2), kobiet (1 Kor 11), małżonków (1 Kor 7; Ef 5;rej Kol 3), wdów (1 Tm 5), duchownych (1 Tm 5; 2 Tm), przełożonych i podwładnych (Rz 13; Ef 6; Kol 4; Flm; 1 Tm 6).

Od ponad dwóch tysięcy lat chrześcijański system wychowania sprawdza się w praktyce. Dowodem tego są tysiące błogosławionych i świętych z całego świata, nie tylko „żywych dowodów” na istnienie Pana Boga, ale również mistrzów, jak i naśladowców pedagogii Wcielonego Słowa Bożego. „Każdy święty jest jakby promieniem światła wychodzącym ze słowa Bożego” („Verbum Domini” 48). Czyż nie był takim promieniem, autorytetem i wychowawcą błogosławiony (a już wkrótce święty) Jan   Paweł II? 

 

 

 

 

 

 

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce. OK