Historia nieznana
nr 1 (67) STYCZEŃ 2013

Niemcy atakowali czołgami, za którymi sunęła piechota. Mimo huraganowego ognia, jaki kierowano na każdy z bunkrów, Polacy walczyli do ostatniego naboju do ostatniej kropli krwi

Gabriel Maciejewski

Polskie Termopile

Decyzja o tym, że to właśnie kapitan Raginis obejmie dowództwo odcinka obrony wzdłuż Narwi, podjęta została 2 września 1939 roku. Do dyspozycji młodego, 31-letniego oficera, urodzonego na Łotwie, w Dźwińsku, oddano 6 ukończonych ciężkich betonowych schronów stojących na wzgórzach lewego brzegu Narwi, 6 podobnych, lżejszych schronów oraz 4 schrony w budowie. Umocnienia te obsadzono siedmiuset żołnierzami dowodzonymi przez dwudziestu oficerów. Wojsko to uzbrojone było w dwadzieścia cztery ciężkie karabiny maszynowe i sześć armat kaliber 75 mm.

 

Kapitan Raginis był przez szkolnych kolegów wspominany jako drobny blondynek, cichy i nieśmiały. Mówił z kresowym akcentem. Do stopnia kapitana awansowano go w lipcu 1939 roku. Odcinek obrony, którym miał dowodzić, we wrześniu liczył zaledwie 9 kilometrów długości. Heinz Guderian, jeden z najbardziej wsławionych niemieckich generałów – dowodził XIX korpusem pancernym – po rozbiciu sił polskich w rejonie Borów Tucholskich ruszył na wschód. Siły Guderiana, którym miał sprostać kapitan Raginis, liczyły 42 000 żołnierzy i oficerów, 350 czołgów oraz ponad 450 dział i moździerzy.Po pierwszym starciu, tragicznym dla najbardziej wysuniętych polskich placówek, kapitan Władysław Raginis i jego zastępca, dowódca szczupłej, sześć armat liczącej polskiej artylerii, porucznik Stanisław Brykalski złożyli przysięgę, że żywi nie opuszczą powierzonej sobie placówki. Brykalski zginął jeszcze tego samego dnia, trafiony odłamkiem, w czasie walki swoich sześciu armat z czterystu pięćdziesięcioma działami niemieckimi.

 

Niemcy atakowali czołgami, za którymi sunęła piechota. Mimo huraganowego ognia, jaki kierowano na każdy z bunkrów, zdobywanie ich było piekłem. Ostrzał prowadzony przez czołgi mógł na jakiś czas uciszyć polskie karabiny, ale przecież Niemcy musieli podejść do bunkra i pozabijać obrońców, nikt bowiem nie myślał o pertraktacjach czy poddawaniu się. Betonowe kopuły schronów skutecznie chroniły Polaków przed ogniem z czołgowych dział. Zanim atakujący mogli zlikwidować załogę kopuły, trzeba było uporać się z karabinami umieszczonymi na dolnej kondygnacji bunkra. Niemcy podchodzili do włazów zamykających wejścia schronów tylko wtedy, gdy ich czołgi ostrzeliwały obrońców. Założenie ładunku wybuchowego na stalowych drzwiach niczego nie rozwiązywało. Po eksplozji były one natychmiast blokowane i obronę kontynuowano.

 

Saperzy z ładunkami wybuchowymi musieli podczołgiwać się pod otwór strzelniczy i wrzucać tam ładunek. Po eksplozji zniszczeniu ulegał sprzęt, ale żołnierze strzelali dalej z broni osobistej i z karabinów ręcznych. Niemcy wrzucali do środka granaty, ale wtedy zabijano jedynie część załogi schronu. Żeby zlikwidować obrońców wieży, trzeba było podjechać pod samą ścianę bunkra czołgiem, na którym siedział ukryty za wieżyczką saper. Człowiek ten miał niewiele czasu na wrzucenie do środka granatów i wielu niemieckich saperów pozostało wtedy na wiźniańskich łąkach. Operacja jednak trwała nieustannie, w czasie kolejnych ataków Niemcom udawało się unieszkodliwić sprzęt, a potem zabić obsługujących go ludzi. W schronie we wsi Kurpiki atakujący odnaleźli siedem ciał obrońców. Siedmiu ludzi stawiało opór czołgom, piechocie i artylerii.
Po bitwie obliczono,
że na jednego walczącego Polaka przypadało czterdziestu Niemców. Schrony były dodatkowo bombardowane przez lotnictwo, a ich ustawienie i fakt, że linia obrony budowana od wiosny 1939 roku była nieukończona, powodował, że nie mogły one osłaniać się wzajemnie ogniem. Niemcy likwidowali je więc jeden po drugim. Owa likwidacja nieosłoniętych schronów bronionych przez garstkę żołnierzy trwała trzy dni. Po bitwie Heinz Guderian opowiadał, że działo się tak na skutek błędów popełnianych przez jego podwładnych, a nie dlatego, że opór polskich żołnierzy był tak silny. Sławny generał Guderian wolał zasugerować, że jego oficerowie to durnie, niż przyznać, że nie potrafili przez trzy dni pokonać polskich żołnierzy, mając przewagę 40:1.

 

Nie wszystkie bunkry nad Narwią zostały zdobyte. Kapitan Wacław Schmidt, dowódca jednego ze schronów we wsi Kurpiki, poddał dowodzony przez siebie obiekt. Zrobił to w chwili, kiedy Niemcy uszkodzili już wszystkie ckm-y w bunkrze, kiedy w zupełnych ciemnościach leżało tam dwudziestu sześciu ciężko rannych żołnierzy. Kiedy ranni Polacy wychodzili z bunkra, byli bici i kopani przez niemieckich żołnierzy. Sam kapitan Schmidt został postrzelony w głowę z bliskiej odległości i pobity. Przeżył jednak. Dowódca obrony odcinka Wizna – kapitan Raginis – dowodził swoimi żołnierzami z położonego na najwyższym wzniesieniu bunkra w Górze Strękowej. Kiedy Niemcy zbliżali się do tej placówki, Raginis był już ciężko ranny. Rozkazał swoim żołnierzom opuścić bunkier; kiedy pozostał sam, rozerwał się granatem ręcznym.

 

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce. OK