Historia nieznana
nr 2 (116) luty 2017

Kim był generał Józef Haller i skąd wzięła się jego armia?

Andrzej Łukasiak

Generał Błękitnej Armii

Gdy umilkły strzały pierwszej wojny, a Polska jak feniks powstała z popiołów, z Zachodu pociągami i drogą morską przez Gdańsk zaczęły docierać do odrodzonej ojczyzny jednostki wojskowe odziane w błękitne mundury. Ich dowódcą był Józef Haller.

 

 

Dwie samodzielne dywizje strzelców, pułk czołgów i oddziały lotnicze. Właśnie to doskonale wyposażone wojsko z samolotami i czołgami Renault FT-17 odegrało znaczącą rolę w wojnie z bolszewikami. Ale kim był generał Józef Haller i skąd wzięła się jego armia?

Urodził się 13 sierpnia 1873 r. w majątku Jurczyce pod Krakowem w rodzinie arystokraty i ziemianina Henryka Hallera von Hallenburga, powstańca styczniowego, i Olgi z Tretterów. Józio po ukończeniu gimnazjum wstąpił do szkoły wojskowej, a następnie studiował na wydziale artylerii Akademii Technicznej w Wiedniu. Po ukończeniu nauk w 1895 r. trafił do Lwowa, jako podporucznik 11 pułku artylerii polowej. Za swoją służbę w c.k. armii otrzymał od cesarza najwyższe austriackie odznaczenie wojskowe Signum Laudis i w 1907 r. przeszedł do rezerwy, a pięć lat później w stopniu majora, mając 39 lat…, na emeryturę.

Po wybuchu pierwszej wojny światowej stanął na czele 3 Pułku Piechoty Legionów i ruszył na front. W lipcu 1916 r. został dowódcą II Brygady Legionów Polskich, nazwanych później Polskim Korpusem Posiłkowym. 14 lutego 1918 r. pułkownik Józef Haller odesłał austriackiemu cesarzowi Karolowi I Signum Laudis i Order Korony Żelaznej, cesarzowi Niemiec Wilhelmowi II – Krzyż Żelazny, i przeszedł na stronę ententy, a jego wojsko połączyło się z II Korpusem Polskim. Ale surowe ramię cesarsko-niemieckiej sprawiedliwości doścignęło go już trzy miesiące później w postaci oddziałów generała von Zierholda pod Kaniowem. Z niemieckiego okrążenia wymknęło się tylko 2 tys. żołnierzy z generałem Hallerem, który pod fałszywym nazwiskiem Mazowiecki przedostał się do Moskwy, a następnie do Murmańska, by stamtąd popłynąć do Francji.

Tymczasem we Francji tworzono 1 Pułk Strzelców Polskich. Jego trzon stanowili Polacy z USA oraz emigranci z Kanady i Francji. Wkrótce w „błękitnych mundurach” stało pod bronią ok. 70 tys. żołnierzy doskonale wyszkolonych i uzbrojonych. Dowódcą tej armii został generał Józef Haller. Dwie samodzielne dywizje strzelców, pułk czołgów i oddziały lotnicze w kwietniu 1919 r. ruszyły do Polski. Nowoczesna broń Błękitnej Armii, a zwłaszcza samoloty i czołgi Renault FT-17, wzmocniły tworzące się Wojsko Polskie. 21 kwietnia 1919 r. generał Haller przybył do Warszawy, gdzie był witany jak bohater narodowy, i stanął ze swoją armią do zwycięskiej wojny o zagrożone granice kraju.

 

 

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce. OK